చిట్టి కథ - Sentence- "నాను బతికి సెడిన వోన్ని బాబయా...మీరు సెప్పే పాపం పనులు సేస్తూ సెడి బతకలేను...దండాలండీ" (మాండలికంలో)- ఆత్మస్థైర్యం

ఆత్మస్థైర్యం

అదో మోస్తరు పల్లెటూరు. అందులో పిపీలకం లాంటి వెల్డర్ కాశీ. చేసేవి చిన్నా, చితకా పనులైనా శ్రద్ధగా చేస్తాడు. ఆ కారణంగా ఊళ్ళో మంచి పేరుంది. “నువ్వు చేసే పని దుబాయ్ లో చేస్తే లక్షలకు లక్షలు సంపాదించచ్చు”, అని ఓ పెద్ద మనిషి ఉచిత సలహా ఇస్తే, ఉన్న కాస్త పొలమూ అమ్మేసి, అర్జంటుగా ఓ ఏజెంటు దగ్గరికి వెళ్ళాడు. పూర్వాపరాలు వాకబు చేయని పాపానికి వాడు కాశీని నిలువునా ముంచాడు.

చిత్రకవిత- అల్పసంఖ్యాకులు

అల్పసంఖ్యాకులు

ఊపిరితిత్తుల ఆరోగ్యాన్ని పణంగా పెట్టి

చీకట్లో చిరుదీపం వెలిగించి

బండ రాళ్ళని పెళ్ళగించి

ఇంతింత-ఇంతింత బయటకు తెచ్చి

ఆ నల్ల బంగారాన్ని అప్పగిస్తే

అనుకున్నదానికన్నా జీతం తక్కువిచ్చి

నల్లధనాన్ని పెంచుకుంటారొకరు.

గద్య పూరణము- గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మ గారి "నా దేశం నా ప్రజలు" కవితా సంపుటి వరుస

శిక్షణ

1.     పసి పిల్లల ఎదుగుదలకు అవసరమయ్యే పోషక పదార్థాల్లా, శిక్షణకోసం అధికారులు వస్తే, వృత్తిలో ఎదుగుదలకి కావలసిన నైపుణ్యాన్ని ప్రసాదింపజేశాను. పసిపిల్లలకి నీతి కథలు చెప్పినట్టు, వాళ్ళ ఉగ్గుపాలలో విలువల తేనెని కలిపి, తాగించాను.

చిట్టి కథ - Sentence- " తప్పు అయిందని ఒప్పుకున్న తర్వాత కూడా చెప్పుతో కొట్టి మాట్లాడినట్టు బాధించడం గొప్ప సంస్కారమా...చెప్పండి "--అదిగో పులి, ఇదిగో తోక

అదిగో పులి, ఇదిగో తోక

అది 1979వ సంవత్సరం. స్కైల్యాబ్ అనే ఒక ఉపగ్రహం కూలిపోతోందని రేడియోలో ఒకటే హోరు. ‘అదిగో పులి, ఇదిగో తోక' అన్న రీతిలో ఆ వూళ్ళో పడుతుంది, ఈ రాష్ట్రంలో పడుతుంది- అని ఒకటే పుకార్లు. ఏది నిజమో, ఏది అబద్ధమో తెలియని తికమకలో అంతా ఉన్నారు. కొందరు ఢిల్లీలో పడుతుందన్నారు, మరి కొందరు మద్రాసులో.... ఇలా ఎవరికి తోచిన రీతిలో వాళ్ళు....

చిట్టి కథ- context- ఆదర్శం

Given Story: 

ఆత్మీయ మిత్రుడు అరవింద్ ఇంటికి వచ్చి శుభలేఖ ఇస్తూ "మీరు కుటుంబ సమేతంగా పెళ్ళికి రావాలి...వీలుచేసుకుని ఓ మూడురోజుల ముందు", అని ఆహ్వానించగానే ఉబ్బితబ్బిబ్బయ్యాడు రాజేష్.  మిత్రుడు ఉండేది ప్రక్క ఊరిలోనే. రెండు గంటల ప్రయాణం. బయల్దేరిన మిత్రుడు అరవింద్ కి వీడ్కోలు చెప్పి ఇంట్లోకి వచ్చి శుభలేఖ విప్పి పెద్ద అక్షరాలతో ముద్రించిన వాక్యాన్ని చదివి గతుక్కుమన్నాడు.... "బహుమతులు స్వీకరింపబడవు".

చిత్రకవిత-నిచ్చెనని పక్కకి పెట్టినట్టు

నిచ్చెనని పక్కకి పెట్టినట్టు

రెక్కలు రెపరెపలాడిస్తూ ఎగిరే పక్షుల సందడి

ఈ నాడు మనకు వినిపించదే ఆ సడి?

గద్య పూరణము- Theme- Sri Ramanavami- ఏ రీతి కీర్తింతునో రామ

ఏ రీతి కీర్తింతునో రామ

ఏ రీతి కీర్తింతునో రామ

నిన్నే రీతి వర్ణింతునో రామ

చిట్టి కథ- keywords-"విళంబి, ప్రకృతి , మామిడి, కవి సమ్మేళనం , ఉగాది, అక్కా బావ, కొత్త జంట, పచ్చడి , వంటకాలు, తోరణాలు, కొత్త బట్టలు , మిఠాయిలు "

పండుగ- సంస్కృతి- సంస్కారం

                   “సుందరం, మీ అల్లుడు చాలా బుద్ధిమంతుడయ్యా! అమెరికాలో పెరిగిన అబ్బాయైనా, ఎంత వినయంగా ప్రవర్తిస్తున్నాడో! అందరినీ తెలుగులో, ‘విళంబి నామ సంవత్సర శుభాకాంక్షలు’, అని పలుకరిస్తూంటే, నా చిన్నతనం గుర్తు వచ్చిందంటే నమ్ము! చిలుకా- గోరింకల్లా కొత్త జంట భలే ముచ్చటొస్తోందోయ్,” మెచ్చుకోలుగా అన్నాడు పరంధామం. “నిజమే బాబాయి గారూ! ఈ అమెరికా వాళ్ళు ఓ పెళ్ళిలో చూసి, మా అమ్మాయిని చేసుకుంటామని ఊదరగొట్టేస్తే నేను, ఉమా కూడా అలాగే భయపడ్డామనుకోండి! కానీ మా బంధువులబ్బాయి ఒకడీమధ్యే వీళ్ళ ఊరెళ్ళాడు చదువు కోసం. వాణ్ణి వీళ్ళ గురించి విచారించామన్నాం. వాడు వెంటనే, వాళ్ళ గురించి ఓ పురాణమే చెప్పాడు. వాళ్ళు ప్రతి పండుగనూ సాంప్రదాయబద్ధంగా జరుపుకుంటారట. ఊళ్ళో ఉండే తెలుగు వాళ్ళని, ఇతర భారతీయులని పిలిచి సాంప్రదాయ వంటకాలతో విందు చేసి, సంస్కృతిపరంగా జరిగే కార్యక్రమాలని కుదిరిన మేరకి నిర్వహిస్తారట. అందుకే ఒప్పుకున్నాం. గొప్ప చెప్పుకుంటే బాగుండదు, మా అల్లుడు మా కోసం కొత్త బట్టలు తెచ్చాడండీ”, అని ముగించాడు సుందరం.

చిత్రకవిత- వీళ్ళు తట్టుకోగలరా?

వీళ్ళు తట్టుకోగలరా?

అర్థరాత్రి నుండి మా రోజు ప్రారంభమవుతుంది

మనుషుల్లో శుచీ-శుభ్రం ఉన్నా, లేకపోయినా

వారు చేసిన చెత్తని ఊడ్చి రోడ్లన్నీ శుభ్ర పరుస్తాం

చిట్టి కథ- keywords- "వదులుకున్న వారిని కలుపుకోవచ్చు...విదిలించి వదిలించుకున్న వారి దరి చేరాలంటే మనసు అంగీకరించాలి"- ‘వృద్ధ పురుషా’

‘వృద్ధ పురుషా’

              “మహేష్ ని ఇవ్వాళ చూశాను. ఆరోగ్యంగానే ఉన్నాడు. నీ గురించి అడిగాడు. నిన్ను వదిలి వెళ్ళినందుకు, పాపం, బాధ పడ్డాడు. నువ్వొప్పుకుంటే నీతో జీవితం పునఃప్రారంభం చేద్దామనుకుంటున్నాడు”, అని ముగించింది అశ్వని. ప్రేమ మాత్రం తొణక లేదు. “ఊహూఁ”, అని ముక్తసరిగా జవాబిచ్చింది. తన మదిలో అగ్ని పర్వతాలు బద్దలవుతున్నాయి, గతం గుర్తుకొచ్చి.

గద్య పూరణము- keywords-"అందమైన హరివిల్లులా"

1.     అందమైన హరివిల్లులాంటి ఆమె అందం

ముగ్ధుణ్ణి చేసింది నన్ను

అందాన్ని పోలిన గుణముందని తెలిసినంతనె

నా ఆనందమంటింది మిన్ను!

గద్య పూరణము- keywords-"-హితుడు ఒక్కడున్న చాలు-----"

1.     “హితుడు ఒక్కడున్న చాలు” నన్న

చద్ది మూట వంటి పెద్దల  మాటను

లెక్కచేయక పెంచుకుంటి నేస్తములన్ అంతర్జాలములో

లెక్కకు తప్ప అక్కరకు రాని వారని తెలిసి క్షోభపడితిన్.

గద్య పూరణము- keywords- "లోకమందు యెన్నో వింత పోకడలు..చూడర కన్నా ..!"

1.     లోకమందు యెన్నో వింత పోకడలు..చూడర కన్నా ..!

మనుషుల జంపు మనుషులుండు ఈ లోకమున

కుక్కల జంపు కుక్కలుండు ఈ జగమున

గోమాత ఒక పులిపిల్లను బెంచెనట!

చిట్టి కథ- context- సెంటిమెంట్

Given context:

వాళ్ళు రక్త సంబంధీకులే కానీ మాట తేడా వచ్చి పౌరుషాలు పెరిగి బంధాలు క్షీణింపజేసుకుని ఒకరి రక్తం మరొకరు కళ్ళ చూస్తామనుకునే స్థాయికి చేరుకున్నారు. ఇద్దరి మధ్యా పచ్చగడ్డి పడితే చటుక్కున మండి పోతోంది. ఒకరోజు ఉదయాన్నే పొడవాటి కర్రతో ఇంటి వైపు దూసుకువస్తోన్న తమ్ముడిని చూసి అన్న ఇంట్లో వాళ్ళు ఆందోళనకు గురయ్యారు....

     

చిట్టి కథ- context- లేని పెద్దరికం

Given context:

     ఆమె ముతక చీరలో నడివయస్సులో పాత ముఖంతో కనిపిస్తున్నా పరిశుభ్రంగా ఉంది.ఖరీదైన వివాహ ప్రాంగణంలో ఆధునిక వాసనల మధ్య ఆమెని ప్రతి ఒక్కరూ గమనించినా తమ తమ హొయల ఒలకపోతలో నిమగ్నమై ఉన్నారు. ఎండాకాలం కావడంతో బయటంతా ఉక్కపోత. చివరగా కూర్చున్న ఆమె కళ్యాణ మండపం వైపు చూస్తూ నిశ్శబ్దంగా కన్నీటిని వర్షిస్తోంది...

చిత్రకవిత- ఎంత కాలమీ గడ్డు కాలం?

ఎంత కాలమీ గడ్డు కాలం?

ఉండడానికి చెట్లు కరువు

తినడానికి స్వచ్ఛమైన గింజలు కరువు

వాలడానికి చెట్టుకొమ్మలు కరువు

ఇళ్ళలో గూడు కట్టాలంటే ఎలా?

లోపలికి వెళ్ళే దారేది?

పోనీ, పల్లెలకు పోదామంటే

అక్కడ పంట పొలాలను మార్చి

ఇళ్ళు కట్టేస్తున్నారుగా!

మరెలా బతకాలి ?

గద్య పూరణము- keywords- "భార్యకు సేవ చేయునట్టి భర్త తరించున్"

1.     భార్య స్థానం భర్త పాదాల చెంత యన్న

మనిషి వింత మృగమని జెప్పవచ్చు

భార్యకు సేవ చేయునట్టి భర్త తరించున్

అను వాడుగదా భర్తయన్న!

చిత్రకవిత- నా చిట్టితండ్రి బరువౌతాడా?

నా చిట్టితండ్రి బరువౌతాడా?

జన్మభుమిలో ఆకలి, వలసను ప్రేరేపించింది

నా భర్త ముందు వలస పోయాడు

నెలలబిడ్డతో నా ప్రస్థానం ప్రారంభమయ్యింది

చిట్టి కథ- keywords- "కలలు కన్న దేశంలోకి అడుగుపెట్టాక.... కన్న దేశం కలలలోకి వస్తోందిరా"- మాట రాని మౌనమిది

మాట రాని మౌనమిది

           ఆనందరావు డ్యూటీ ముగించి, ఇంటికి వచ్చి, కాస్సేపు టీవీ చూసి, ఎప్పటిలాగే చపాతీపిండి కలిపి, వాటిని వత్తసాగాడు. ఈ మాటు చుక్కా రొట్టె చేసుకుందామనుకుని, రొట్టెని నిప్పు మీద కాలుస్తున్నప్పుడు చెయ్యి కాల్చుకున్నాడు. ఆ మంట తన గుండెల్లో రగులుతున్న చిచ్చుని బయటపడేలా చేసింది. అమాంతం గతంలోకి వెళ్ళాడు.

గద్య పూరణము- keywords- పలకరించినంత పులకరించును

1.     విలువలు మృగ్యమగు ఈ కాలమున

విలువలను గౌరవించు వాక్యములు

పలకరించినంత పులకరించును నా మది

చదివినంతనే సంతోషము పెల్లుబుకున్.